Komisja Europejska chciałaby, aby w 2020 r. zużycie energii pierwotnej nie przekroczyło 1474 Mtoe, a zużycie energii końcowej 1087 Mtoe. Takie zmniejszanie zapotrzebowania na energię pierwotną pozwoliłoby na oszczędności rzędu 200 mld euro w skali DE w roku20201.

Nie ma wątpliwości, że realizacja tego celu wymaga wykorzystania znacznej części istniejącego potencjału efektywności energetycznej całej Unii. Głównymi obszarami zainteresowania są silniki elektryczne, wentylatory, oświetlenie, urządzenia elektroniczne (np. zasilacze elektroniczne, konwertery sygnałów telewizyjnych - „set-boxy"), układy czuwania urządzeń elektronicznych, klimatyzatory, sprzęt AGD (np. pralki, zmywarki) i biurowy. Działania wynikające z realizacji pierwszych dziewięciu rozporządzeń KE w ramach dyrektywy eco-design2 mają umożliwić zmniejszenie energii o 340 TWh do roku 2020, co odpowiada produkcji energii elektrycznej przez 77 typowych elektrowni3.

Legislacja UE, dotycząca również pomp i układów pompowych, ma zapewnić szybkie wprowadzenie na rynek technologii ograniczających oddziaływanie pomp na środowisko w trakcie ich cyklu życia4. Największymi osiągnięciami może wykazać się Komisja Europejska w zakresie pomp cyrkulacyjnych. Na rynek Unii Europejskiej co roku wprowadzanych jest ok. 14 min pomp cyrkulacyjnych, zaś największy wpływ na środowisko naturalne w całym cyklu życia produktu wywiera faza użytkowania, w której zużycie energii wynosiło w 2005 r. 50 TWh, co odpowiada 23 min ton emisji C02. Jeżeli nie zostaną podjęte konkretne środki, przewiduje się, że do 2020 r. zużycie energii wzrośnie do 55 TWh. Badanie wykazało również, że istnieje możliwość znaczącego ograniczenia zużycia energii w fazie użytkowania.

Nowe wymagania minimalnej efektywności energetycznej w stosunku do pomp cyrkulacyjnych ma w skali UE doprowadzić do oszczędności energii elektrycznej do 2020 r. rzędu 23 TWh, odpowiadających 11 Mt ekwiwalentu C02, w porównaniu z sytuacją zakładającą brak działania.

Nie ma obecnie dziedziny życia, w której efektywność energetyczna nie zaczynałaby odgrywać wiodącej roli w globalnym trendzie poszukiwania technologii innowacyjnych. W wielu obszarach techniki tradycyjne elementy marketingu zostały zastąpione hasłem „efektywny energetycznie"; mato miejsce np. w reklamie procesorów komputerów, w których parametr techniczny „szybkość działania" został w bardzo wielu zastosowaniach, np. w serwerach, zastąpiony przez „niskie zużycie energii". Uwaga ta dotyczy również pomp i układów pompowych – od kilkunastu lat poszukiwanie rozwiązań efektywnych energetycznie jest jednym z największych wyzwań stojących przed konstruktorami, projektantami, producentami i użytkownikami układów pompowych. Trzeba stwierdzić, że możliwość wykorzystania potencjału efektywności energetycznej stało się możliwe i jest niezwykle aktualne dzięki ogromnemu postępowi technicznemu i technologicznemu ostatnich dziesięcioleci - rozwojowi nowych materiałów konstrukcyjnych i izolacyjnych, powszechnemu zastosowaniu technik komputerowego projektowania i optymalizacji urządzeń i systemów technologicznych, możliwości monitorowania i sterowania urządzeń w trybie „on-line" dzięki rozwojowi technik informatycznych i komputerowych, możliwości optymalnego energetycznie sterowania urządzeń w wyniku ogromnego rozwoju energoelektroniki.

Realizacja tak kompleksowego zadania, jakim jest optymalizacja układów pompowych, przejawiająca się na przykład minimalizacją zużycia energii czy kosztów w całym cyklu, wymaga współdziałania projektantów, wytwórców i użytkowników - wymiany wiedzy i doświadczeń oraz wspólnego poszukiwania rozwiązań. Rodzi to nowe wyzwania dla całego środowiska „pompiarzy", ale jednocześnie daje ogromną szansę na rozwój branży i utrzymanie jej w gronie technologii innowacyjnych, rozwijających się i mających nieustannie coś atrakcyjnego do zaoferowania swoim klientom. Nie bez znaczenia jest też oczywiście kreowanie trwałego rozwoju rynków zbytu. Taka pozycja branży uwidacznia poprzez wzrost zasobów wiedzy i doświadczenia zauważalny przez klientów stały rozwój technologii, umożliwiający coraz pełniejsze i tańsze spełnienie ich wymagań, dostarczanie coraz bardziej efektywnych technologicznie i energetycznie urządzeń, możliwość obniżenia kosztów łącznych pompowania i włączenie się do powszechnego nurtu ochrony środowiska.

AUTOR:
Prof. dr hab. inż. Tadeusz Skoczkowski
jest pracownikiem naukowym Instytutu Techniki Cieplnej Wydziału Mechanicznego, Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej. Pełnił funkcję prezesa Krajowej Agencji Poszanowania Energii, uczestniczył | w XIV Forum Użytkowników Pomp.
KONTAKT:
tskocz@itc.pw.edu.pl

¹ COM(2006) 545. Oszczędności 368 Mtoe in 2020; co przy 88$ za baryłkę ropy w 2008 r. daje 190 mld euro.
² DYREKTYWA 2005/32/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO l RADY z dnia 6 lipca 2005 r. ustanawiająca ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów wykorzystujących energię oraz zmieniająca dyrektywę Rady 92/42/EWG, oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 96/57/WE i 2000/5WE.
³ A resource-efficient Europę - Flagship initiative under the Europę 2020 Strategy, Brussels, 26.1.2011 COM(2011)21.
⁴ ROZPORZE .H(WE)NR641/2009zdnia22lipca2009r.wsprawiewy-konania dyrektywy 2005/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla pomp cyrkulacyjnych bezdławnicowych wolnostojących i pomp cyrkulacyjnych bezdławnicowych zintegrowanych z produktami.
⁵ „pompa cyrkulacyjna" oznacza pompę wirnikową o znamionowej mocy hydraulicznej od 1 W do 2500 W, zaprojektowaną do użytku w instalacjach grzewczych lub w obwodach wtórnych dystrybucyjnych układów chłodzenia.