Dalszą regulację rzeki Mątawy przeprowadzono w latach 1874-1878, a w roku 1884 nabyto kosztem 18 tys. marek bagier wiadrowy do jej odmulania. Mimo tych wszystkich działań wysoki stan Wisły, jak i brak grawitacyjnego odpływu Mątawy powodował rozlewanie się wód rzeki.

Gospodarze biorą sprawy w swoje ręce

W roku 1888 wielki wylew wiosenny spowodował zabagnienie na długi okres całej okolicy. To skłoniło tamtejszych gospodarzy do powzięcia myśli zbudowania pompowni. W 1890 r. uzyskano pozwolenie i zainstalowano ją nad Mątawą.

Rezultat pompowania wody okazał się nadzwyczaj korzystny. Mieszkańcy Mątaw swobodnie uprawiali swoje pola w tym czasie, kiedy wszystkie inne wsie nie mogły wcale wyjść na pole. To zrodziło myśl pobudowania dużej pompowni odwadniającej całą dolinę Sartowice - Nowe, której budowę zakończono i oddano do eksploatacji w 1910 r.

Pompownia przeznaczona była do "przerzucenia" wód ze zlewni rzeki Mątawy w okresie wysokich stanów Wisły i miała zadanie odwodnienia polderu tej doliny o powierzchni około 9,5 tys. ha.

Ćwierć tony węgla na godzinę

Pompownia była wyposażona w trzy agregaty pompowe z pompami wirującymi w systemie lewarkowym jednostopniowym o wydatku trzech pomp około 12 - 15 m3/sek. napędzanymi maszynami parowymi o sile 250 koni parowych.

Ilość zużywanego paliwa wynosiła 250 kg węgla na godzinę na 1 kocioł. Pompownia pracowała przy niezmiennej konstrukcji i napędzie do roku 1974. Sukcesywnie wymieniono napęd parowy na silniki elektryczne jednak stan maszyn stale się pogarszał. W latach 1993-95 zbudowano nową przepompownię. 

Obecnie, w okresie wakacyjnym budynek pompowni jest udostępniany turystom. Można go zwiedzać w każdą niedzielę w godzinach od 12.00 do 17.00.

Cały artykuł do przeczytania TUTAJ.